De Augustijnen in België:
een missionaire transformatie en nieuwe hoop
De Augustijnen hebben in België een geschiedenis die eeuwen teruggaat. Als volgelingen van de heilige vader Augustinus zetten zij zich van oudsher in voor spiritueel leven, onderwijs, sociale en pastorale zorg. Door maatschappelijke veranderingen en een afname van lokale roepingen, kwam hun toekomst echter onder druk te staan. In plaats van zich terug te trekken, kozen de Augustijnen bewust voor een nieuwe koers, geïnspireerd door hun missie in Congo en een vertrouwen in een intercultureel en internationaal gemeenschapsleven.
De uitdagingen van een krimpende gemeenschap
Aan het begin van de 21e eeuw werd duidelijk dat de augustijnse gemeenschappen in België kleiner werden. Het tekort aan nieuwe Belgische roepingen en de vergrijzing binnen de orde bedreigden hun werk. Met slechts een handvol actieve broeders was de keuze onontkoombaar: zich terugtrekken of een nieuwe visie ontwikkelen.
De Belgische provincie der Augustijnen koos voor hoop en innovatie. In plaats van zich te beperken tot het verleden, richtten de paters hun blik op de toekomst. Ze herkenden de groeiende interesse voor religieuze roepingen in Afrika en Azië en besloten jongeren uit deze continenten uit te nodigen om deel te worden van de Belgische augustijnse gemeenschap.
Een wereldwijde samenwerking
Het initiatief om jonge mannen uit Afrika en Azië te verwelkomen was ambitieus. De eerste stappen gingen gepaard met uitdagingen: culturele verschillen, de aanpassing aan het Europese leven en een beperkt aantal ervaren mentoren, maakten de beginperiode niet eenvoudig. Toch is deze internationale samenwerking bijzonder vruchtbaar gebleken.
Tegenwoordig vormen broeders uit landen zoals Togo, Benin, Nigeria, Congo, Ivoorkust, Zuid-Soedan en Vietnam een onmisbaar onderdeel van de Belgische provincie van de Augustijnen. Ze leven samen in gemeenschappen en leveren waardevolle bijdragen aan parochiewerk, onderwijs, sociale instellingen en andere apostolische activiteiten. Hun aanwezigheid heeft niet alleen bijgedragen aan het voortbestaan van de augustijnse traditie in België, maar heeft ook een frisse dynamiek gebracht in de Belgische katholieke kerk.
Dit samenleven en samenwerken gaat echter niet zonder uitdagingen. De verschillen in temperament, persoonlijke geschiedenis en de enorme culturele diversiteit maken het gemeenschapsleven soms complex, maar zeker niet onleefbaar. Het augustijnse charisma vraagt immers om al deze verschillen te omarmen, of het nu gaat om generatieverschillen of om culturele en sociale contrasten.
Het gemeenschapsleven confronteert de broeders regelmatig met hun eigen grenzen, (on)zekerheden, angsten en vooroordelen. Uiteenlopende visies op bepaalde onderwerpen kunnen tot spanningen leiden. Toch hoeven angsten en vooroordelen niet per se negatief te zijn; ze bieden juist kansen om grenzen te erkennen en te overstijgen. Zo ontstaat er ruimte voor de ander, en kan de gemeenschap groeien in eenheid en verbondenheid.
De missie van de toekomst
Het behoud van het augustijnse charisma in België staat voorop. De Belgische Augustijnen nodigen jongeren niet alleen uit om deel uit te maken van hun gemeenschap, maar zoeken hen ook actief op. Ze bezoeken roepingsgroepen en parochies in Afrikaanse en Aziatische landen, organiseren zelfs jongerenkampen om jongeren te informeren over het leven van de heilige Augustinus en de missie van de orde in Europa.
Hun doel is niet alleen het voortbestaan van de orde in België, maar ook om deze jongeren op te leiden tot Augustijnen (religieuzen en priesters) die een verschil kunnen maken in parochies, scholen, sociale instellingen en gemeenschappen vanuit de spiritualiteit van sint Augustinus. Hoewel de nadruk nu ligt op hun inzet in België, wordt er ook nagedacht over een mogelijke terugkeer op de lange termijn naar hun thuislanden, om zo de Orde van Sint-Augustinus daar verder te versterken of een nieuwe gemeenschap te stichten zoals het geval is van het Convent Sint Rita in Lomé (Togo) in 2017.
De nieuwe rol van België in de wereldwijde Augustijnse Orde
De evolutie van de Belgische provincie is een krachtig voorbeeld van de veranderende rol van religieuze gemeenschappen in een geglobaliseerde wereld. Waar Europese missionarissen vroeger naar Afrika en Azië trokken, verrijken Afrikaanse en Aziatische broeders nu Europa met hun cultuur, spiritualiteit en toewijding.
Met 46 religieuzen, verspreid over gemeenschappen in Gent, Leuven, Namen, Manhay, Diest en Lome (Togo) -van wie er vijf uit Europa komen – en een dertigtal in opleiding, bewijst de Belgische provincie dat een internationale gemeenschap niet alleen noodzakelijk is, maar ook buitengewoon vruchtbaar kan zijn. Deze transformatie benadrukt de universele kracht van het augustijnse charisma, dat mensen verenigt, ongeacht cultuur of geografie.
Conclusie
De Augustijnen in België tonen hoe een gemeenschap met visie en geloof de uitdagingen van deze tijd kan aangaan. Door hun missionaire geest en de openheid voor een internationale gemeenschap hebben zij niet alleen hun voortbestaan veiliggesteld, maar ook een nieuw pad geopend voor andere religieuze gemeenschappen in Europa. Het verhaal van de Belgische Augustijnen is daarmee een inspirerend voorbeeld van hoe traditie en innovatie hand in hand kunnen gaan om een hoopvolle toekomst te bouwen.
Martin DAVAKAN, O.S.A
Provinciale Overste
Belgische provincie der Augustijnen
